Faşizm ve popülizm

Birçok kişi övmek ya da yermek niyetiyle bu ikisini aynı şey sanıyor. Halkçının söylemine ve davranışına iyi bakmak lazım. Popülizm yapıp kendini halktan ayrı tutuyorsa nur topu gibi bir faşistimiz oldu demektir. Halk şöyle, halk böyle... sürekli halk adına konuşur, yorum yapar, bir şeyler talep eder ve çoğu defa kendini halk yerine koyarak talep ettiği şeyleri kendi zimmetine geçirir. Faşistlerin sahici ve samimi halkçılar olmadığının altını şiddetle çizmek lazım. Kimin faşist kimin popülist, ya da daha doğrusu neyin faşizm neyin komünizm neyin anarşizm yahut popülizm olduğunu nasıl tespit ederiz?

Faşistler herşeyi estetize ederler. Bu, önemli bir ayırıcı işarettir. Halk derken somut bir insanlar topluluğundan söz etmeyen herkes faşizme giriftar olmuştur. Yüce Türk halkı dersin ve kimseyi içermeyen hayali bir grup canlandırırsın. Buna halk yahut millet denmesi arasında bir fark yoktur. Bu tamamen musavver bir şeydir. Orta Asya'da sarkık bıyıklarıyla at sırtında uluyan "Türkler" nasıl hayale sığmayan bir saçmalıksa, bugün de her seçimin sonucunda halk şu mesajı verdi, halk bizi seçti saçmalıkları da sık rastlanır dangalaklıklardandır. Orta Asya'da ne oldu ya da Türk dediğimiz olay nasıl gelişti? Yahut seçim olduğunda halkın davranışı nasıl açıklanabilir? Orta Asya işi uzun ve bu sürede bizi çok da enterese etmiyor. Türklerin oluşumu safhalarını sonra konuşalım. Ama halkın belli bir olay karşısında tek tip ve tek kanat hareket etmediğini, devletten ve baskı çevrelerinden tamamen bağımsız hareket etmediğini, yönlendirildiğini ve bu yönlendirmenin etkisi altında bile varlığını hissettirme çabasında milyonlarca insan olduğunu belirlemek lazım. Bu halk görüşü, halkı tam da olduğu haliyle, çok çeşitli görme becerisi faşizmle popülizmin öze ilişkin bir ilişki içinde olmadığının tespitine yarayacaktır. Romantik halk tanımını terk etmek lazım, her ne kadar popülizm romantizme çok şey borçlu olsa da. Milliyetçilik de popülizm de köken olarak romantizme gider. Ama o kökenden birbirine neredeyse iki zıt karakter ortaya çıkmıştır. Halkın varlığını ve yaşadıklarını kendine karakter bellemiş bir düşünce popülizm. Halka dışardan ve yukarıdan karakter bahşetme gayretkeşliği değil. Faşizm kolay ve basit, kolay etkileyen, çok şeyler vadeden; fakat dediğini de tam olarak asla yapamayacak bir şey. Popülizm özellikle popülistlere feragat ve fedakarlıktan başka bir şey vadetmez. Ben yanmazsam sen yanmazsan... gibi bir şeydir. Türkiye'de bu nedenle sağ sol yahut İslamcılık laiklik yoktur. Yeri gelir laiklik halka faydalı olur. Mesela okullaşma konusunda laiklik zararlı da yararlı da olmuştur. Okulsuzluk artık düşünelemeyecek bir durumdur. Burada laikliği telin etmenin anlamı olmaz. Laikliği, tevhide tedrisatı bırakıp yeni ufuklara yelken açmak gerekir. Ama tevhidi tedrisatın yerine Amerikancılık alacaksa, yani almalı mı, alıyor mu, alsın mı? Günlük hayatın tıkır tıkır işlemesi de laiklikle ilgili bir husustur. Ama toplumsal barışı ve yardımlaşmayı, en zayıfların adeta mağaradan çıkıp şehir hayatına katılması İslamcılık üzerinden olmuştur. İlginç durumlar da var: Laiklik okullaşmayı okullaşma İslam'ın yazı geleneğinin ihyasını getirmiştir. İslamcılıksa şehirleşmenin son otuz yıl boyunca ana motoru olarak çalışmıştır. Halk söz konusu olduğunda ideolojiler amaçladıklarından farklı şekillerde kullanılabilirler. Laikler de İslamcılar da tıpkı eski moda sağ ve sol gibi yeterince halkçı olmayıp kendi küplerini doldurmuşlardır. İdeolojiler artık iki numara küçük geliyor Türk halkına. Yeni bir ideoloji de lazım değil. En çok ihtiyaç duyduğumuz şey gerçek. Halkçılık katı gerçeği olduğu gibi, değiştirmeden, düzenlemeden kabul etmekle başlıyor. Halkçılık özü itibariyle iyimser bir düşünce de olsa, yolunu kötü ve katı gerçekleri tespit ve deşifre ederek bulmuştur. Halk müslümanlığa, İslamcı küpçüler ise "İslami hassasiyetler"e sarılır misal. Çünkü müslümanlık bu memlekette adama kaybettirir, hassasiyet kazandırır. Halk yaşattığı kadar yaşamayana diyoruz. Faşizm yaşatmaz. Bu bir gerçektir. Daha doğrusu iki kişi yaşasın diye iki milyon kişiyi mobilize eder. Senin elin bayrak tutar, onun eli para. Bu böyledir.